MAKRO ELEMENTLERİN (AZOT, FOSFOR,POTASYUM ) BİTKİ GELİŞİMİ ÜZERİNE ETKİLERİ

Eğer bitki yetiştirmekte başarılı olmak istiyorsanız, hele ki topraksız tarım gibi her elementin fonksiyonunun yansımasını çok net göreceğiniz bir teknikle çalışıyorsanız, her bir elementin nasıl etki ettiğini, eksikliginde, ya da fazlalığında nelere tanık olacağınızı bilmeniz gerekir.

Öncelikle MİNUMUM KANUNU'nu asla unutmamalısınız. Nedir bu kanun?
Bitkilerin büyümeleri, ihtiyaç duyduğu besin elementlerinden, toprakta en az bulunana bağlıdır.

Bu demek oluyor ki, pek çok ziraatçinin yaptığı gibi; toprak analiziniz elinizde olmadan, durmadan azot ve potasyumla gübreleme yapıyor olabilirsiniz, ancak toprakta fosfor çok az seviyedeyse, bitkininiz, verdiğiniz gübrenin, yalnızca fosfor miktarı kadar olan kısmını kullanacaktır.

Bunun neticesinde hem beklediğiniz verimi alamayacak, hem toprağı kirletmiş olacak, hem de maddi zarara uğramış olacaksınız.

Çok teknik detaya girmeden akılda kalıcı şekilde kısaca bu elementlere göz atalım.

AZOT

Oncelikle bitkiler icin azot neden bu kadar onemlidir?

Cunku azot;

• Proteinleri olusturan amino asitlerin temel yapi tasidir
• Genetik kodu tasiyan DNA'yi olusturan nukleik asitlerin bir komponentidir
• Karbonhidrat olusumunun yani fotosentezin bir parcasi olan ayni zamanda bitkilere yesil rengini veren klorofilin de bir komponentidir

Genç bitkiler yaşlı bitkilere oranla daha çok azot içerir. Bitkide yeni hücrelerin oluşumu için azot gereklidir. Ayrıca azot fosfor ve potasyumun kullanılmasını da ayarlar.

Azot eksikliğinde;

• Bitki büyümesi yavaşlar
• Yapraklar koyu yeşil değil, açık yeşil renktedir
• Yaşlı yapraklarda sararma ve vaktinden önce dökülmeler başlar
• Kök gelişimi ve dallanması azalır
• Yapraklar küçülür
• Meyveler küçük olur
• Bitki küçük kalır
• Sürgün sayısı ve boyu azalır

Azot fazlalığında;

• Yapraklar koyu yeşil olur
• Bitkinin yeşil kısımlarında iyi gelişim
• Zayıf kök gelişimi
• Çiçeklerde ve meyvelerde dökülme

Yukarida topraksız tarımla yetiştirilen iki domates bitkisinden sağda olanında , azot eksikliği mevcuttur.


FOSFOR

Oncelikle bitkiler icin fosfor neden bu kadar onemlidir?

Cunku fosfor;

• Pek çok biyokimyasal reksiyonda katalist görevi görür
• DNA ve RNA'nın komponentidir
• ATP' nin ise hayati komponentidir

Fosfor;

• Kök gelişimini hızlandırır ve güçlendirir
• Çiçek ve tohum oluşumunu geliştirir
• Daha dengeli ve erken hasat imkanı sağlar
• Ürün kalitesini arttırır
• Hastalıklara karşı dayanıklılığı arttırır

fosfor  eksikliğinde;

öncelikle fosfor eksikliğini teşhis etmek azot ve potasyuma göre daha zordur. meyvede belirgin bir etkisi yoktur. yaşlı yapraklar genç yapraklardan daha önce etkilenir.

• Bitki cılız kalır
• Hasat gecikir
• Yaprak gelişimi azalır ve erken dökülür
• Kök ve gövde büyümesi geriler, çiçeklenme azalır
• Domates bitkisinde, genç yaprakların altlarında morumsu renk görülürken, mısırda ise yaprak kenarlarında morumsu renk görünür

Yukarıdaki resimde mısır bitkisinde,fosfor eksikliği görülmektedir

fosfor fazlalığında;

• Doğrudan potasyum fazlalığından olmasa da, potasyum fazlalılığında olan, bakır çinko gibi mikro elementlerin tutulmalarıyla ilgili sorunlar ortaya çıkar
• yaprak kenarlarında önce sarı sonra kahverengi -kırmızı beneklenmeler ve dökülmeler görülür

POTASYUM

Oncelikle bitkiler icin potasyum neden bu kadar onemlidir?

Cunku potasyum;

• Bitkide istikrarlı gelişim için gereklidir
• Ürün verimini arttırır
• Bitki gelişiminde görev yapan enzimleri geliştirir
• Selülozu oluşturur
• Fotosenteze yardım eder
• Bitkinin protein içerğini arttırır
• Tane ve yeterli meyve büyüklüğünü sağlar
• Meyve sertliği ve dayanıklılığı sağlar
• Su kullanım etkinliğini arttırır
• Kuraklıkta, su stresine dayanımı arttırır

potasyum eksikliğinde;

• Eksiklik önce yaşlı yapraklarda daha sonra genç yapraklarda kendini gösterir
• Önce bitkinin en alttaki yapraklarında görülür dha sonra yukarılara doğru ilerler
• Yaprak kenarlarında sararma görülür.
• Meyve oluşumu yavaşlar
• Kök  gelişimi zayıflar
• Bitki susuzluğa, su stresine, yüksek ve düşük sıcaklıklara karşı daha dayanıksızdır.
• Hastalıklara karşı daha dayanıksızdır

Yukarıdaki resimde potasyum eksikliği görülmektedir.

Potasyum fazlalığında;

• Aşırı miktarları bitki tarafından  pek absorbe edilmemektedir fakat, yüksek miktarda olması, magnezyum, mangan, çinko ve demir  eksikliğine neden olmaktadır